Trzydzieści lat samorządu gminnego w Krotoszynie 1990-2020

Opublikowano: środa, 16 gru 2020 17:09
Autor: Materiały Partnera

Udostępnij na:

Facebook Twitter

Przeczytaj również:

Sprawdź, jak dobrze znasz poznańską gwarę Rozwiąż quiz

Razem od 50 lat Jedenaście par małżeńskich świętowało złote gody

Ostrzeżenie pierwszego stopnia dla Wielkopolski. Zacznie się za kilkanaście godzin

Wiadomości

1. Kształt krotoszyńskiej samorządności

Pandemia, związana z koronawirusem, nie pozwoliła nam w Krotoszynie godnie upamiętnić trzydziestolecia polskiego samorządu. Lata te były decydujące dla odnowienia samorządności, a tym samym dla wzmocnienia polskiej państwowości. Poza dwudziestoleciem międzywojennym, w którym częściowo tylko udało się stworzyć struktury Polski samorządowej, po raz pierwszy od ponad dwóch wieków mogła swobodnie kształtować się nowoczesna świadomość polskiego społeczeństwa. Demokratyczne wybory komunalne 27 maja 1990 roku oznaczały odbudowę samorządu na jego podstawowym poziomie; na poziomie gminy. To ona, będąc prawnym wyrazem więzów łączących lokalną społeczność, jest powołana do zaspokajania potrzeb i oczekiwań jej członków.

Potrzeby te w pierwszym rzędzie wymagały naprawy i rozbudowy gminnej infrastruktury, zapewniającej mieszkańcom życiowe wygody i codzienne funkcjonowanie na poziomie odpowiadającym normom XXI wieku. Gmina modernizuje więc i buduje nowe drogi, tworzy sieć kanalizacji, by podnoszenie poziomu życia mogło iść w parze z dbałością o środowisko naturalne, odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie zakładów komunalnych zaspokajających codzienne potrzeby mieszkańców, związane z mieszkalnictwem, transportem i dostarczaniem energii cieplnej. Zajmują się tym: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Miejski Zakład Komunikacji oraz do pewnego czasu Zakład Energetyki Cieplnej, który w roku 2010 został sprzedany firmie prywatnej.

Samorząd musi mieć na uwadze także sprawy dotyczące wychowania, edukacji i kultury, odpowiada za materialną bazę szkolnictwa przedszkolnego, podstawowego, a jeszcze kilka lat temu gimnazjalnego, za wykorzystanie otrzymywanej od państwa subwencji oświatowej i własnych idących w miliony funduszy, dzięki którym dzieci i młodzież mają zapewnione dobre warunki rozwoju fizycznego i intelektualnego. Warunki te zapewnia kontynuowany od początku samorządności proces nieustannej rozbudowy szkół, budowy sal sportowych i boisk. Warunki wszechstronnego rozwoju samorząd zapewnia także swoim dorosłym mieszkańcom, finansując działalność Krotoszyńskiego Ośrodka Kultury, Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej im. Arkadego Fiedlera i Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka.

W ośrodku kultury mieszkańcom gminy oddano do dyspozycji studio nagrań, pracownię ceramiczną, pracownię fotograficzną, studio mody oraz salę animacyjną i taneczną. Wizytówką Ośrodka jest Zespół Tańca Ludowego „Krotoszanie”, Klub Fotograficzny „Blenda”, Krotoszyńska Orkiestra Dęta , Grupa Teatralna „Kokersi”, sekcje taneczne i fitness.

Biblioteka od roku 1999 pełni rolę biblioteki powiatowej. Jej działalność to nie tylko swobodny dostęp do regałów z książkami, ale także spotkania z ich autorami. Na początku roku 2021 dobiegnie końca jej gruntowny remont i przebudowa, dzięki którym biblioteka będzie mogła jeszcze intensywniej rozwijać swoją działalność.

Organizowane przez muzeum wystawy czasowe przypominają najważniejsze wydarzenia z naszej historii: powstanie wielkopolskie, kampanię wrześniową, dzieje krotoszyńskiego harcerstwa i krotoszyńskiej oświaty, wizyty papieskie i wiele innych. Działalność muzeum to także kultywowanie tradycji regionu i naszego narodu, czyli lekcje muzealne, konkursy dla najmłodszych, spotkania z ludźmi nauki i kultury, wieczory poetyckie i pokazy filmowe.

Pamiętając że zdrowy duch chce mieszkać w zdrowym ciele, krotoszyński samorząd umożliwia wszystkim chętnym uprawianie sportu. Pieczę nad tą dziedziną sprawuje Centrum Sportu i Rekreacji WODNIK. Dzięki możliwości składania ofert na promocję przez sport samorząd wspiera rozwój sportu zorganizowanego dorosłych, sportowa młodzież natomiast znajduje wsparcie dzięki konkursowi ofert. W krotoszyńskich klubach uprawia się sumo, zapasy, karate, piłkę nożną, siatkówkę, biegi długodystansowe i pływanie, a największe międzynarodowe sukcesy osiągają przede wszystkim zawodnicy sportów walki.

Współpraca z organizacjami pozarządowymi odbywa się za pośrednictwem utworzonego w 2006 roku i finansowanego w ramach otwartego konkursu ofert Centrum Krotoszyńskich Inicjatyw, pełniącego funkcję inkubatora społecznego. W CKI mają swoją siedzibę niektóre z ponad stu krotoszyńskich stowarzyszeń: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Okno Południowej Wielkopolski”, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Stowarzyszenie Krotoszyński Klub „Amazonki”, Polski Związek Niewidomych, Stowarzyszenie RAZEM Krotoszyn, Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne Krotoszyn, Centrum Wolontariatu Ziemi Krotoszyńskiej i Stowarzyszenie Sclerosis Multiplex.

Zadaniem gminy jest opieka nad tymi członkami społeczności, którzy z różnych powodów potrzebują bezpośredniej pomocy finansowej i materialnej. Samorząd dużą uwagę poświęca osobom niepełnosprawnym, tworząc zarówno klasy integracyjne w szkołach, jak i współfinansując Warsztat Terapii Zajęciowej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej opiekuje się osobami starszymi, samotnymi i schorowanymi, zajmuje się dożywianiem dzieci z rodzin najuboższych, odpowiada za noclegownię dla osób bezdomnych, organizuje wakacyjne wyjazdy dzieci najuboższych i turnusy rehabilitacyjne. Jest jednym z najważniejszych ogniw systemu pomocy społecznej, do którego należą także stowarzyszenia, fundacje, pedagodzy szkolni i kuratorzy.

2. Finanse

Ostateczna wysokość przyjmowanego przez Radę Miejską budżetu zależy w znacznej mierze od mieszkańców gminy. Prowadząc działalność gospodarczą, odprowadzają do wspólnej kasy podatki, których udział w budżecie stanowi bardzo pokaźną część. Składają się na nią wszystkie podatki, płacone przez mieszkańców. Jest to najbardziej wymowny dowód na to, że jakość życia mieszkańców zależy od nich samych, od ich pomysłowości i przedsiębiorczości, a rolą samorządu jest zapewnienie im warunków rozwoju, czyli tworzenie korzystnych planów zagospodarowania przestrzennego i uzbrajanie terenów inwestycyjnych. Od roku 2006 w Krotoszynie istnieje podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Inverst-Park”, obejmująca prawie 50 hektarów gruntów, na których działają dwie firmy: MAHLE Polska Sp. z o.o. oraz Spółka Akcyjna Dino. Obydwie firmy zatrudniają w samym Krotoszynie około pięciu tysięcy pracowników. Firmy mniejsze mogą ubiegać się o poręczenia w ramach Samorządowego Funduszu Poręczeń Kredytowych z siedzibą w Gostyniu, do którego należymy od roku 2004. Do tej pory z możliwości tej skorzystało około 250 podmiotów. Korzystne warunki działania firm zapewniają z jednej strony wpływy do budżetu gminy, z drugiej zachęcają przedsiębiorców do rozwijania działalności. Uwzględniając obecną siłą nabywczą złotówki, możemy powiedzieć, że w roku 1990 dochód na jednego mieszkańca wynosił 1090 zł, natomiast na koniec roku 2020 wyniesie 5760 zł. W ciągu trzech dziesięcioleci wzrósł więc ponad pięciokrotnie. Dzięki płaconym przez przedsiębiorczych krotoszynian podatkom, dzięki pieniądzom, pozyskiwanym z innych źródeł, także dzięki 126 bezzwrotnym lub pożyczonym milionom złotych z Unii Europejskiej, która już od piętnastu lat wspiera polskie samorządy, gmina Krotoszyn wydała na rzecz jej mieszkańców 3,1 miliarda złotych, z czego aż 629 milionów przeznaczyła na inwestycje.

3. Burmistrzowie, przewodniczący Rady Miejskiej i radni

Za wszystkimi zakończonymi, realizowanymi i planowanymi inwestycjami, za przebiegiem procesu zarządzania dobrem komunalnym stoi wysiłek i praca 198 osób, w tym 37 kobiet, które w ciągu trzydziestu lat istnienia odrodzonego krotoszyńskiego samorządu sprawowały mandat radnego. Osoby te w trakcie trzech pierwszych kadencji (1990-2002) tworzyły Radę Miejską i Zarząd Miasta i Gminy, a w trakcie pięciu następnych (2002-2020) Radę Miejską współpracującą z Burmistrzem Krotoszyna i jego zastępcami. Z powodu pandemii jedynym, ale bardzo wymownym akcentem, podkreślającym tę rocznicę i zasługi tych wszystkich osób, było spotkanie trzech dotychczasowych burmistrzów, które miało miejsce 27 maja 2020 roku w Urzędzie Miejskim. Franciszek Marszałek, urzędujący od roku 2014 burmistrz Krotoszyna, zaprosił dwóch poprzednich burmistrzów: Mikołaja Ilnickiego, który funkcję tę pełnił w latach 1990-1994 i Juliana Joksia, burmistrza w latach 1994-2014. Więcej osób pełniło funkcję przewodniczącej lub przewodniczącego Rady Miejskiej. Byli to: Marian Grządka, Ryszard Belak, Włodzimierz Fudała, Krzysztof Krysztofiak, Wiesław Świca, Zofia Jamka i Anna Sikora.

4. Najważniejsze inwestycje

Decyzje tych osób, reprezentujących czterdziestotysięczną krotoszyńską społeczność, sprawiały, że gmina w każdej dziedzinie samorządowego życia zmieniła swoje oblicze. Jej unowocześnianie zaczynaliśmy w latach dziewięćdziesiątych od inwestycji wodociągowych, telefonicznych i gazowych, od budowy oczyszczalni ścieków i kanalizacji w mieście i na wsiach. Zakończeniem dwudziestu lat inwestycji kanalizacyjnych było pozyskanie znacznych kwot z Unii na rozbudowę i modernizację sieci kanalizacji sanitarnej, deszczowej i wodociągowej w południowej i centralnej części Krotoszyna. Prace zakończono w roku 2013.

Równolegle przebiegała budowa nowych dróg. Poza budową i modernizacją dróg gminnych dofinansowywaliśmy budowy i modernizacje dróg, będących w zarządzie powiatu krotoszyńskiego oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. W roku 2009 podpisano porozumienie między samorządami Krotoszyna, Cieszkowa, Zdun oraz starostwami w Krotoszynie i Miliczu, które oznaczało rozpoczęcie prac przedprojektowych, związanych z budową obwodnicy. Pozwolą one samorządom zarezerwować w planach zagospodarowania przestrzennego tereny pod jej budowę. Odpowiednio wczesne wykonanie tych prac sprawiło, że Krotoszyn mógł znaleźć się na liście stu obwodnic, których budowa jest planowana w nadchodzących latach.

Budowy, rozbudowy i modernizacje wiejskich domów kultury i remiz sprawiły, że każde niemal krotoszyńskie sołectwo, każda wiejska społeczność dysponuje dziś własnym odnowionym obiektem. Nieprzerwanie trwa rozbudowa szkół na wsiach i w mieście. Największą inwestycją pierwszego dziesięciolecia była budowa Krytej Pływalni z Ośrodkiem Rehabilitacyjnym WODNIK, którą sfinansowano przede wszystkim ze środków własnych, w tym dwukrotnej emisji, w 1997 i 1999, obligacji komunalnych. Otwarcie obiektu nastąpiło w 2000 roku. Był jednym z pierwszych tego typu w Polsce. W latach następnych oddano do użytku mieszczący się przy pływalni hotel, uruchomiono kręgielnię. Kompleks odwiedziły do tej pory ponad cztery miliony osób. Dzięki wprowadzeniu nauki pływania dla uczniów szkół podstawowych wszystkie dzieci w gminie potrafią pływać. Niedawno przy pływalni powstało sztuczne lodowisko.

Jedną z największych inwestycji trzydziestolecia natomiast staje się na naszych oczach zagospodarowanie krotoszyńskiego Błonia i budowa nowego stadionu. Zakończenie prac jest przewidziane na wiosnę roku 2021. Wokół nowoczesnego, dostosowanego do wymogów II ligi stadionu rozciągać się będzie strefa rekreacji z placem zabaw, skate parkiem, ścieżkami dla pieszych, rowerzystów i osób jeżdżących na rolkach oraz sztuczne wzniesienie, które zimą zamieniać się będzie w tor saneczkowy. Inwestycja oznacza realizację fragmentu dalekosiężnych zamierzeń, związany z rewitalizacją miasta. Zaczęła się ona od przebudowy i odnowienia krotoszyńskiego rynku w roku 2014, remontu uliczek przyległych, remontu Szkoły Podstawowej nr 1 i budowy na jej terenie hali widowiskowo-sportowej w latach następnych oraz zakończonej w roku 2019 rewitalizacji alei Powstańców Wielkopolskich, prowadzącej ku terenom sportowym i rekreacyjnym. Rewitalizacji poddano więc zwarty fragment miasta, prowadzący od centrum ku Błoniu. Na przedsięwzięcia rewitalizacyjne gmina wydała około 100 milionów złotych. Zmienia się także obszar miasta u zbiegu ulicy Floriańskiej i Mickiewicza. Trwa budowa szpitala powiatowego, prywatny przedsiębiorca zrewitalizował tereny byłego browaru. Te części miasta przez wiele lat stanowić będą wizytówkę odmłodzonego, nowoczesnego Krotoszyna.

5. Współpraca międzynarodowa

Polskie samorządy po roku 1990 rozwinęły ożywioną współpracę z gminami zagranicznymi. Pierwsza umowa o współpracy Krotoszyna została zawarta z holenderską gminą Brummen jeszcze w roku 1989. W roku 1991 uzupełniła ją umowa z litewską Mejszagołą, zamieszkaną w większości przez Polaków, w roku 1994 z francuskim miastem Fontenay le Comte, w 1997 z gminą Dierdorf w Niemczech, w 2007 z Bucakiem w Turcji, w 2016 z miastem Okinoshima Japonii, a w roku 2017 z miastem Fonyod na Węgrzech. Współpracę tę uzupełniały kontakty krotoszyńskich szkół ze szkołą w Kriens w Szwajcarii oraz współpraca z Amerykanami, którzy przyjeżdżali do Krotoszyna uczyć języka angielskiego. Działalność międzynarodową prowadziły lub prowadzą stowarzyszenia: Krotoszyńskie Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Holenderskiej, Towarzystwo Przyjaźni Krotoszyn-Mejszagoła, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej w Krotoszynie, Krotoszyńskie Towarzystwo Współpracy Polsko-Niemieckiej, Krotoszyńskie Towarzystwo Współpracy Polsko-Tureckiej „Bosfor” oraz Krotoszyńskie Stowarzyszenie Polsko-Amerykańskie. W uznaniu zasług w krzewieniu idei zjednoczonej Europy Rada Europy przyznała miastu i gminie w roku 2000 Dyplom Rady Europy, natomiast w roku następnym Flagę Honorową. W roku 2005 otrzymaliśmy Honorową Tablicą Rady Europy.

Efekty współpracy to otwartość naszej społeczności na świat i ogromne rozszerzenie horyzontów poznawczych młodzieży i dorosłych. W ciągu kilkudziesięciu lat współpracy kontakt z przedstawicielami innych państw i kultur miało około czterech tysięcy mieszkańców naszej gminy, a kilka tysięcy osób z zagranicy mogło bliżej poznać Krotoszyn. Dzięki takiej współpracy możemy mieć nadzieję na trwały pokój w Europie.

6. Samorząd tworzą wszyscy mieszkańcy

Trzydzieści lat samorządności odmieniło Krotoszyn. Zmiany w wyglądzie miasta, zmiany na wsiach to nie tylko efekt decyzji włodarzy, to przede wszystkim zmiany w świadomości mieszkańców, którym reforma samorządowa pozwoliła zrozumieć, że zakładając firmy i rozwijając działalność gospodarczą, pracując dla dobra siebie i swych rodzin, pracują też dla dobra całej lokalnej społeczności, której są częścią. Swoją pracą podnoszą nie tylko poziom życia własnego, ale także społecznego. To dlatego możemy podziwiać zmiany w wyglądzie krotoszyńskich zakładów i domów, nowe elewacje kamienic, nowe, zadbane domy, obejścia i coraz większą aktywność organizacji pozarządowych. Uświadamiamy sobie coraz lepiej, że samorząd tworzą wszyscy mieszkańcy gminy. Obok organizacji pozarządowych liczy się działalność rad osiedli i sołectw. Przedstawiciele tych organów są obecni na posiedzeniach Rady Miejskiej i zwracają uwagę na sprawy istotne dla osiedlowych i wiejskich społeczności.

Ostatnie dziesięciolecia to okres nieprzerwanego rozwoju, wzrostu miasta i gminy, jeden z kilku w ponad sześćsetletniej historii miasta. Że właśnie my mogliśmy go przeżyć, zawdzięczamy długotrwałemu pokojowi i demokratycznym mechanizmom systemu samorządowego. Aby okres ten trwał nadal, musimy uczynić wszystko, aby ani jedno, ani drugie nie zostało nam odebrane.

Od lewej burmistrzowie: Franciszek Marszałek, Mikołaj Ilnicki, Julian Jokś

Rada Miejska w okresie I kadencji w latach 1990-1994.

Od lewej: Ryszard Krawulski, Anna Sikora, Marian Grządka, Jan Grząka, Maria Drygas-Sobańska, Mikołaj Ilnicki, Maria Dryll-Marciniak, Zenon Czubak, Maria Kalak, Tadeusz Żmuda, Bronisław Kaczmarek, Marian Kaczmarek, Romuald Piotrowiak, Zygmunt Zimny, Andrzej Kalinowski, Aleksander Maćkowiak, Stanisław Zimny, Hieronim Manikowski, Wojciech Szuniewicz, Feliks Majchrzak, Stanisław Kosiarski, Stanisław Sekula.

Radni nieobecni na zdjęciu: Jan Domagalski, Marian Grzesiak, Marek Grekowicz, Paweł Jakubek, Franciszek Konieczny, Adam Szmigiel.

Rada Miejska w okresie VIII kadencji w latach 2018-2023.

Górny rząd od lewej: Paweł Grobelny, Mariusz Urbaniak, Arkadiusz Stelmaszczyk, Sławomir Augustyniak, Jan Zych, Krzysztof Grzempowski. Rząd niżej od lewej: Roman Olejnik, Darian Paszek, Mirosław Gańko, Paweł Sikora, Grzegorz Majchszak, Anna Sikora, Bartosz Kosiarski. Rząd niżej od lewej: Krzysztof Kierzek, Andrzej Pospiech, Zofia Jamka, Magdalena Ilnicka-Grzymska, Sławomira Kalak, Joanna Jarocka (zastąpiona przez Jolantę Podziemską), Natalia Robakowska, Cezary Grenda.

Dolny rząd od lewej: zastępca burmistrza Ryszard Czuszke, radna Sejmiku Wojewódzkiego Joanna Król-Trąbka, burmistrz Franciszek Marszałek, sekretarz Beata Pospiech, skarbnik Grzegorz Galicki.